مناسبات انگلستان با شورای همکاری خلیج فارس (با تأکید بر مسایل ایران)
از این روی خلیج فارس در سیاست و افکار استراتژیک آمریکا، اهمیت روزافزونی به جهت تولید نفت و خطوط انتقال آن و نیز همچون راهی ارتباطی برای دفاع، پیدا کرد. مهار اتحاد شوروی و جلوگیری از دسترسی آن کشور به منابع غنی نفت خلیخ فارس و تولید و عبور نفت بدون مداخله کمونیسم، به هدف مشترک هر دو کشور ایالات متحده و انگلستان تبدیل شده بود.
آمریکایی ها بر این باور بودند که برقراری ارتباط نزدیک اقتصادی و سیاسی با ایران که در صدد صنعتی شدن بوده از نظر آنها قدرتمند ترین دولت در خلیج فارس به شمار می آمد، در جهت منافع غرب است. دولتمردان آمریکایی می پنداشتند که حاکمیت مستقیم بر ایران برای منافع آمریکا در خلیج فارس خطرناک می باشد، چرا که حاکمیت مستقیم در منطقه مهمی همچون خلیج فارس با مخازن عظیم نفتی به طور اجتناب ناپذیری منجر به درگیری با اتحاد شوروی می شود. دیدگاه ایالات متحده نسبت به ایران به این صورت بود:
“اینکه ایران یک کشور مستقل بماند، برای ایالات متحده از اهمیت زیادی برخوردار است. به خاطر موقعیت استراتژیک و کلیدی و منافع نفتی در ایران، از دست دادن آن کشور، الف: تهدید بسیار بزرگی نسبت به امنیت خاورمیانه و همچنین پاکستان و هند است، ب: باعث آسیب دیدن حیثیت ایالات متحده در کشورهای منطقه خاورمیانه می شود و اعتماد به نفس این کشورها را نسبت به مقابله با فشارهای کمونیسم کم می کند، ج: در نقاط دیگر جهان آزاد آثار بدی به وجود خواهد آورد.”[simple_tooltip content= ‘D. YerGin, Shattered peace: The Origins of the Cold War and the National Security State, London: Penguin Books,1999 p.269. ‘][ 3 ][/simple_tooltip]
طبق گفته سر راجر استیونز، سفیر انگلستان در تهران، “دولت ایالات متحده بر این باور است که به نفع ایران و تمام جهان آزاد خواهد بود که این کشور دارای چندین قوای نظامی باشد که نه تنها از عهده حفظ امنیت داخلی ایران برآید، بلکه بتواند در شرایط حمله از خارج، به طور مؤثر از خود دفاع کند.”[simple_tooltip content= ‘Y. Alexander and A. Nanes(Eds.), The United States and Iran: A Documentary History, Maryland University Publications Of America 1990, pp.265-266. ‘][ 4 ][/simple_tooltip]
دیدگاه دولت انگلستان راجع به دفاع از خلیج فارس بسیار به دیدگاه ایالات متحده نزدیک بود. طبق گفته سفیر انگلستان در تهران،” هر دو دلت ایالات متحده و انگلستان، بر این باور هستند که قوای نظامی ایران باید دارای قدرتی باشد که فقط مخصوص حفظ امنیت داخلی نباشد، بلکه از عهده دفاع در مقابل تهاجم خارجی هم برآید.[simple_tooltip content= ‘PRO, London, Perm 11/725, The Correspondence and Papers of the prime Minister ‘s Office, Sir Roger Steven, the British Ambassador in Tehran the Foreign Office 10p Secret 19th March 1954. ‘][ 5 ][/simple_tooltip]
سفیر انگلستان در تهران، سر راجر استیونز، در سال 1956 طی گزارشی به وزیر امور خارجه انگلستان، سلوین لوید در مورد مسایل اقتصادی و دفاعی انگلستان و سیاست همکاری با ایالات متحده و نیز موقعیت نظامی انگلستان در خلیج فارس، گفته بود: “با از دست دادن امپراطوری هند، دلیل سنتّی حضور ما در خلیج فارس به پایان رسیده است و موقعیت ما در خلیج فارس، مانند ایستگاهی در جاده ای است که به هیچ کجا ختم نمی شود.”[simple_tooltip content= ‘Ibid. ‘][ 6 ][/simple_tooltip] وی در ادامه افزوده بود،”بهتر است راه حلی برای خروج از این بن بست پیدا کنیم.”[simple_tooltip content= ‘PRO, London, F0370/1205/1, The General Political Correspondence of the Foreign Office, Sir Roger Stevens, British Ambassador to Tehran, to the British Foreign Secretary, Selwyn-Lloyd, Secret, 8th December, 1956. ‘][ 7 ][/simple_tooltip]
