مناسبات انگلستان با شورای همکاری خلیج فارس (با تأکید بر مسایل ایران)
جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی روابط آنچنان نزدیکی با هم ندارند. ریشه مناسبات بین ایران و عربستان، نخست به دوران فتح ایران به دست اعراب باز می گردد، یعنی هنگامی که سپاهیان عرب از شبه جزیره عربستان رهبری این اشغال را بر عهده داشتند. ایرانیان عموماَ عرب ها را اقوامی بدون تمدن و بدوی تلقی می کنند. دوم، در چارچوب مسایل میان ایران و اعراب در زمان جنگ سرد، عربستان یکی از اعضای اتحادیه عرب بود که زیر نفوذ پرقدرت مصر، علیه “توسعه طلبی ایران” در خلیج فارس دست به هجوم دیپلماتیک و تبلیغاتی زده بود. اعراب ایران را به جاه طلبی در شیخ نشین های کوچک خلیج فارس متهم می کردند. ایران به همین اندازه از مبارزه هماهنگ اعراب علیه منافع تاریخی ایران در خلیج فارس و اخراج اتباع ایرانی تبار از منطقه و ادعای اعراب بر استان نفت خیز خوزستان، خشمگین بود.[simple_tooltip content= ‘S. Serfaty, Bridging the Persian Gulf Across the Atlantic, the Middle East Institute. Vol. 52, No 3, Summer 2000, p.340. ‘][ 15 ][/simple_tooltip]
تغییر نظام حکومتی ایران در سال 1979 میلادی و پیروزی انقلاب در ایران، معادلات تازه ای را پدید آورد؛ به گونه ای که عربستان ناگزیر گشت در مقابل پیدایش انقلاب اسلامی در ایران؛ با کلیه کشورهای خلیج فارس حتی عراق در یک موضع دفاعی قرار بگیرد و جبهه ای علیه ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی شکل گرفت. همه کشورهای خلیج فارس، ایران را خطرناک می پنداشتند و تمام نیروهای پراکنده خلیج فارس در زمان وقوع انقلاب اسلامی در ایران علیه ایران بسیج شدند.
با پیدایش شورای همکاری خلیج فارس که عربستان در آن یک قدرت اصلی محسوب می شد، ایران دیگر، از دید کشورهای منطقه خلیج فارس، کمتر می توانست از اختلاف نظر و پراکندگی کشورهای خلیج فارس بهره گیرد. درجریان جنگ ایران و عراق، کشور عربستان سعودی بدون ابهام از عراق حمایت کرد. در مناسبات ایران و عربستان، در نتیجه، ناسازگاری ذاتی وجود دارد. عربستان سعودی خود را یکی از رقبای تمام عیار ایران می داند. زیرا عربستان سعودی خود را بزرگترین کشور در سمت عربی خلیج فارس می داند که خود به خود نقش رقیب عمده علیه ایران را به آن تفویض می کند. عربستان سعودی به عنوان یک عضو شورای همکاری خلیج فارس رقیب واهی ایران در بلند مدت است. البته ایران می تواند، با سعی در راستای عضویت خود در شورای همکاری خلیج فارس، این هدف بلند مدت عربستان را از بین ببرد.[simple_tooltip content= ‘J.B. Kelly, Arabia and the Gulf and the West, (New York, Basic Books, 2000), p 313. ‘][ 16 ][/simple_tooltip] این در چارچوبی است که، دیگر کشورهای شورای همکاری خلیج فارس نسبت به عربستان آنچنان احساس خوبی ندارند، زیرا آنها عربستان را به دید یک قدرت بزرگتر می بینند که سعی می کند در درازمدت آنها را تحت نفوذ خود درآورد. ایران از این اختلاف می تواند در جهت قدم برداشتن به سوی به عضویت درآمدن در شورای همکاری خلیج فارس استفاده نماید. از دید امارات متحده عربی، آنها در آبهائی زندگی می کنند که قدرت بزرگ فرهنگی آن، یعنی ایران، نیمی از خلیج فارس را در بر میگیرد. امارات متحده عربی به رغم موقعیت های قابل توجهی که به دست آورده کشوری است که خود را در مقابل هر گونه مبارزه ناگهانی داخلی بیش از همه آسیب پذیر می بیند و علت این امر خصوصیت فدرالی، فقدان یک شخصیت متمایز به عنوان یک موجودیت تاریخی قابل تعریف و امکان وقوع تحولات شدید در هر یک از اعضای تشکیل دهنده آن است. از دید امارات متحده عربی، جمهوری اسلامی ایران هرگونه تغییری را در امارات به نفع خود می بیند.[simple_tooltip content= ‘Ibid. ‘][ 17 ][/simple_tooltip] البته بعید است که در کوتاه مدت عربستان به ایران راه بدهد که به عضویت شورای همکاری خلیج فارس درآید، ولی ایران می تواند تلاشهای خود در این زمینه را شروع کند.
