موقعیت ایران در استراتژی “روابط خاص” بین انگلستان و آمریکا
دولت انگلستان به دلیل شرایط اقتصادی، بیشتر تمایل داشت در دفاع از خلیج فارس آمریکا نقشی پیش‌رو را بازی کند، گرچه تا آن زمان به پیمان بغداد نپیوسته بود. همانگونه که ذکر شد، مهار اتحاد شوروی و جلوگیری از دسترسی آن کشور به منابع وسیع نفت خلیج فارس از نگرانی‌ها و اهداف مشترک بریتانیا و آمریکا به شمار می‌رفت. از دیدگاه دولت بریتانیا، ایالات متحده باید به لزوم مشارکت بریتانیا در دفاع از منافع غرب و منافع نفتی آمریکا پی ببرد. طبق گفته سلوین – لوید، وزیر امور خارجه بریتانیا «باید درصدد آن باشیم که آمریکا موقعیت ما را در خلیج فارس به عنوان تضمین کننده منافع غرب درک کند. این شامل منافع شرکت‌های نفتی آن کشور نیز می‌شود»،(Calvocoressi,2001)
طبق این گفته، گرچه ایالات متحده به پیمان بغداد ملحق نشد، اما آیزنهاور، رئیس جمهور آمریکا، برای نشان دادن حسن نیت و ابراز آمادگی برای مداخله در منطقه در ژانویه 1957، دکترین آیزنهاور را طرح کرد. که عبارت بود از «فرستادن قوای نظامی آمریکا به هر بخش از خاورمیانه جهت مبارزه نظامی با تجاوز از سوی هر ملیتی که به وسیله کمونیسم بین‌المللی کنترل می‌شود»،(Calvocoressi,2001)
آیزنهاور این پیشنهاد را به کنگره نیز ارائه داد و کنگره آن را تأیید نمود، ضمن آنکه مقرر شد ظرف مدت دو سال بین 400 تا 500 میلیون دلار به عنوان کمک اقتصادی و نظامی به کشورهایی که در منطقه تمایل به دریافت این کمک دارند، اعطا شود، به شرط آن که بپذیرند در صورت تهدید یا تجاوز نظامی از طرف کمونیسم بین‌المللی، از ایالات متحده دعوت کنند که نیروی نظامی خود را به منطقه بفرستد، تا از استقلال کشورهای امضاء کننده توافقنامه دفاع کند.
نفوذ موفقیت‌آمیز بریتانیا بر ایالات متحده آمریکا کلید محافظت صنایع این کشور در خلیج فارس بود. بنا به گفته وزیر امور خارجه بریتانیا» ،«دیدگاه ایالات متحده برای حمایت از حفظ موقعیت ما بسیار مهم است»،(Calvocoressi,2001) چرا که پس از ماجرای سوئز، اعراب به این نکته رسیدند که دیگر در برابر قدرت‌های خارجی ضعیف به شمار نمی‌روند و دیگر این که با خروج بریتانیا، قدرت دیگری جایگزین آن نخواهد شد،(1957).
اما دکترین آیزنهاور به بن‌بست رسید. طرح آیزنهاور در خاورمیانه، به ویژه پس از دخالت آمریکا در لبنان در سال 1058، نفوذ امپریالیسم آمریکا در منطقه به شمار می‌رفت. که از دیدگاه دولت‌های عرب، اقدام ایالات متحده، مداخله‌ای بی‌مورد بود.
در سال 1959 عراق، به علت کودتا و سقوط ملک فیصل، خود را از پیمان بغداد کنار کشید و دفتر مرکزی بغداد به ترکیه منتقل گردید. در نتیجه پیمان بغداد صرفاً به یک پیمان مرکزی (سنتو) تغییر یافت. ایالات متحده آمریکا تنها به دلیل نگرانی روز افزون از گسترش نفوذ شوروی و شیوع افکار کمونیستی در خاورمیانه در پیمان جدید شرکت کرد. در نتیجه مقرر شد ایالات متحده کمک‌های نظامی و غیره خود را به ایران، تا چند برابر گذشته، افزایش دهد تا در نتیجه ایران بتواند به عنوان سپری در برابر تهدیدات اتحاد شوروی، از منابع وسیع نفت خلیج فارس دفاع کند.
