نخبگان سياسی بریتانیا، ایران یک سرمایه استراتژیک حیاتی و خلیج فارس: یک عصر جدید؟

از آنجایی كه ایالات متحده تنها كشوری بود كه می توانست در مقابل كمونیسم مقاومت نماید، دولت بریتانیا طبق بررسی هائی كه در این كتاب انجام داده ایم، رهبری ایالات متحده را پذیرفت.

ارزشیابی دولت ایالات متحده از تهدید شوروی ها نسبت به ایران، با ارزشیابی بریتانیا آنچنان تفاوتی نداشت، حتی آمریكا نسبت به تهدید از ناحیه اتحاد شوروی، و نفوذ كمونیسم در منطقه به طور افزاینده ای نگرانی نشان می داد. از دید آمریكائیها، “به سبب نزدیكی صنایع اصلی شوروی به منطقه، می بایست بر ناحیه مدیترانه شرقی و خاورمیانه شدیداً كنترل داشت.”^{[simple_tooltip content=’D.YerGin, Shattered Peace: The Origins of the Cold War and the National Security State, London: Penguin Books, 1999, p.269.’][ 36 ][/simple_tooltip]}

از این دیدگاه ایران در سیاست و افكار استراتژیك ایالات متحده آمریكا، از اهمیت زیادی برخوردار شد به جهت تولید نفت و خطوط انتقال آن و نیز به عنوان راهی ارتباطی برای دفاع، پیدا كرد. مهار كردن اتحاد جماهیر شوروی و جلوگیری از دسترسی آن كشور به منافع غنی نفت ایران، و تولید و عبور نفت بدون مداخله كمونیزم به هدف مشترك در دو كشور آمریكا و بریتانیا تبدیل شد.

آمریكائیها بر این باور بودند كه برقراری ارتباط نزدیك اقتصادی و سیاسی با ایران كه درصدد صنعتی شدن بود، و از دیدگاه آنها قدرتمندترین دولت در خلیج فارس به شمار می آمد، در جهت منافع غرب است. سیاستمداران آمریكایی می پنداشتند كه حاكمیت مستقیم بر ایران برای منافع ایالات متحده آمریكا در ایران خطرناك می باشد، چرا كه حاكمیت مستقیم بر كشوری به مهمی ایران با آن مخازن عظیم نفتی به طور اجتناب ناپذیری منجر به درگیری با اتحاد جماهیر شوروی می گردد. دیدگاه ایالات متحده آمریكا نسبت به ایران چنین بود: “اینكه ایران یك كشور مستقل بماند؛ برای ایالات متحده از اهمیت زیادی برخوردار است. به خاطر موقعیت استراتژیك كلیدی، و منابع نفت ایران، از دست دادن آن كشور، الف: تهدید بسیار بزرگی نسبت به امنیت خاورمیانه، و همچنین پاكستان و هند است، ب: باعث آسیب دیدن حیثیت ایالات متحده در كشورهای منطقه خاورمیانه می شود، و اعتماد به نفس این كشورها را نسبت به مقابله با فشارهای كمونیسم كم می كند، ج: در نقاط دیگر جهان آزاد اثرات بدی خواهد آورد.”^{[simple_tooltip content=’Y. Alexander and A. Nanes (eds.), The United States and Iran: A Documentary History, Maryland University Publications of America 1990, pp. 265-266.’][ 37 ][/simple_tooltip]}

طبق گفته سر راجر استیونز، سفیر بریتانیا در تهران، “دولت ایالات متحده بر این باور است كه به نفع ایران و تمام جهان آزاد خواهد بود كه این كشور دارای چندین قوای نظامی باشد كه نه تنها از عهده حفظ امنیت داخلی ایران برآید، بلكه بتواند در شرایط حمله از خارج به طور مؤثر از خود دفاع كند.”^{[simple_tooltip content=’PRO, London, Prem 11/725, The Correspondence and Papers of the Prime Minister’s Office, Sir Roger Stevens, the British Ambassador in Tehran, the Foreign Office Top Secret, 19th Marh, 1954.’][ 38 ][/simple_tooltip]}

دیدگاه دولت بریتانیا راجع به دفاع از ایران ، همانطور كه در كتاب مشاهده شد، به دیدگاه آمریكا نزدیك بود. طبق گفته سفیر بریتانیا در تهران، “هم ایالات متحده و بریتانیا بر این باور هستند كه قوای نظامی ایران باید دارای قدرتی باشند كه فقط مخصوص حفظ امنیت داخلی نباشد، بلكه از عهده دفاع در مقابل تهاجم خارجی هم برآیند.”^{[simple_tooltip content=’Ibid.’][ 39 ][/simple_tooltip]}

سفیر بریتانیا در تهران، سِر راجر استیونز، در سال 1956 طی گزارشی به وزیر امور خارجه انگلستان، سلوین- لودی در ارتباط با موضوعات اقتصادی و دفاعی بریتانیا و سیاست همكاری با ایالات متحده و نیز موقعیت نظامی بریتانیا در خلیج فارس گفت: “با از دست دادن امپراطوری هند، دلیل سنتی حضور ما در خلیج فارس به پایان رسیده است و موقعیت ما در خلیج فارس، مانند ایستگاهی در جاده ای است كه به هیچ كجا ختم نمی شود.”^{[simple_tooltip content=’PRO, London, FO270/120/1, The General Political Correspondence of the Foreign Office, Sir Roger Stevens, British Ambassador to Tehran, to the British Foreign Secretary, Selwyn- Lloyd, Secret, 8th, December, 1956.’][ 40 ][/simple_tooltip]} وی در ادامه گفت: “بهتر است راه حلی برای خروج از این بن بست پیدا كنیم.”^{[simple_tooltip content=’Ibid.’][ 41 ][/simple_tooltip]}

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173