نخبگان سياسی بریتانیا، ایران یک سرمایه استراتژیک حیاتی و خلیج فارس: یک عصر جدید؟

پاسخ دكتر مصدق تقریباً نزدیك بود كه مذاكرات را به شكست بكشاند. در هر حال، بعد از گفتگو با كمیته مشترك نفت و سفیر آمریكا، مصدق كوتاه آمد و پذیرفت که ادامه مذاكرات در حدّ كلی ادامه پیدا کند و پیشنهاد شد كه هیأت بانك جهانی تا دریافت خبر از واشنگتن، سری به آبادان بزنند. در نتیجه موضع آن شد كه هیأت فقط برای پیدا كردن حقایق و نه كار دیگر به ایران آمده بودند و وقتی هیأت بانك جهانی، ایران را در تاریخ 13 ژانویه 1952 ترك كرد فقط جهت گزارش به بانك جهانی بود. نظر ایدن این بود که “بریتانیا كاملاً خواهان آن است كه بانك جهانی دستی را كه شروع شده بود بازی كند.”^{[simple_tooltip content=’Department of State: Papers relating to the Foreign Relations of the United States, (Washington DC., Annual), 1952-54, Vol. IX, p.175, the Near and Middle East, Eden to the International Bank’s Rpresentative.’][ 42 ][/simple_tooltip]}

رابرت گارنر، معاون رئیس بانك جهانی ، در چهارم فوریه 1952، جهت رسیدن به سازشی به مصدق تلگراف زد و مصدق، نخست وزیر ایران، به وی جواب مثبت داد. در تاریخ یازدهم فوریه، معاون رئیس بانك جهانی، رابرت گارنر، وارد تهران شد. همراه وی پرودهُم، رایبر، الزورت كلارك، مشاور حقوقی و ساموئل لیپكویز، مشاور اقتصادی بودند.

دولت ایران به هیأت تأكید كرد كه غیرممكن خواهد بود كه تكنسینهائی كه قبلاً در ایران كار كرده بودند مجدداً از آنها استفاده شود، و به كار گرفته شوند. هیأت بانك جهانی در پاسخ اعلام كرد كه با در نظر گفتن كمبود موجود صادرات نفت ایران اصلاً نمی توان بجز هزاران تكنسین كه به وجود آنها نیاز است جهت به عمل در آوردن صنعت نفت ایران پیدا كرد. دولت ایران در جواب شواهد ارائه داد كه نشان دهنده آن بود كه صنعت نفت ایران می تواند در حداقل یك سوم قابلیت بدون هر نوع تكنسین خارجی به كار خود ادامه دهد. در ارتباط با قیمت، دولت ایران نه تنها هر نوع صحبت تقسیم سود را مردود شمرد، بلكه آمادگی هیچ نوع تخفیف را به هیچ خریدار نداشت. همچنین آمادگی قبول هیچ نرخ تثبیت شده ای را توسط كارتل های بین المللی نداشت. نكات اساسی در اختلاف، موقعیت و قدرت بانك جهانی در رابطه با به عمل درآوردن صنعت نفت باید توسط دولت ایران اداره شود. نكات دیگر، به كار گرفتن مجدد تكنسین های انگلیسی، و قیمت فروش نفت تولید شده بودند.

بانك جهانی، در شانزدهم فوریه، پیشنهاد خود را ارائه داد. پیشنهاد شد كه عملیات بانك جهانی فقط برای دو سال ادامه پیدا كند. به اضافه، نفت به قیمت نرخ نفت خلیج مكزیك كه یك دلار و هفتاد سنت بود فروخته شود: 25% برای هزینه های عملیات بانك جهانی پسوند مذاكره شد. مدیر عامل قرار شد غیر بریتانیایی باشد، و تا آنجائی كه امكان داشته باشد پرسنل دیگر غیر بریتانیایی باشند. در آخر، ایران فقط 15% تا 18% دریافت می نماید.

نخست وزیر ایران نسبت به اقدام بانك جهانی خشنود نبود. مصدق در صدد قطع مذاكرات بود. اما، به خاطر دخالت سنای ایران هیأت بانك جهانی تصمیم به تأخیر در ترك ایران گرفتند. در نتیجه، یك كمیته فرعی ایرانی پیشنهادات جدیدی را به هیأت بانك جهانی ارائه داد. هیأت بانك جهانی در تاریخ 20 ژانویه 1952 تهران را به قصد لندن جهت مذاكره با مقامات انگلیسی راجع به پیشنهادات ایران ترك كرد.

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173